Aktualny czas UTC:

Brzegowe zakrycia gwiazd w 2020 r.

Brzegowe zakrycia gwiazd przez Księżyc o jasności do 7,5 mag (wg. Grazprep v. 4.25)

  • W roku 2020 zajdzie dość dużo zakryć brzegowych jasnych gwiazd przez Księżyc.
  • Najjaśniejsza zakryta gwiazda będzie miała jasność 4,0 mag – ZC 1702 w dniu 3 maja, rejon Wałbrzycha.
  • Równie dobrze widoczne będą brzegówki gwiazd ZC 916 (4,3 mag) – Białystok oraz 15 sierpnia  ZC 1092 (5,8 mag)  9 października – Wielkopolska, Kujawy.
  • Szczególnie bogaty w “brzegówki” będzie południowo-zachodni i centralny rejon Polski.
  • Zjawiska nr 14 i 17 będą widoczne poza granicami Polski.
  • 19 czerwca – dzienne brzegowe zakrycie Wenus widoczne w Bieszczadach, zakrycie centralne widoczne w całej Polsce.
  • ZC 1308 – w ciągu roku gwiazda o jasności 4,7 mag ta zostania 2x zakryta brzegowo  -w okolicach Poznania 14 września, a 5 grudnia pod Krakowem.

Jako punkt bazowy wybrano geometryczny środek Polski – okolice miejscowości Piątek (52 N, 19.5 E) , promień obliczeń 400 km.

Wybrano zjawiska o jasności zakrywanych gwiazd do 7,5 mag, zachodzące tylko przy nieoświetlonym brzegu tarczy Księżyca w porze nocnej – dla zakryć tak jasnych gwiazd organizuje się grupowe akcje obserwacyjne i ekspedycje do miejsc, w których przechodzi wąski, kilkukilometrowy pas widoczności tych zjawisk. Obserwator rejestruje wtedy wielokrotne, naprzemienne znikanie i ponowne pojawianie się gwiazdy za nierównościami brzegu księżycowej tarczy, które zachodzi w ciągu zaledwie kilku minut.

Większym amatorskim teleskopem (25-30 cm średnicy lustra) i przy zastosowaniu czułych kamer analogowych, możliwa jest rejestracja zakryć brzegowych do jasności gwiazdy ok. 10 mag i takie zjawiska z powodzeniem obserwuje się lokalnie. Wyjątkowa sytuacja zachodzi podczas obserwacji “brzegówek” w czasie trwania całkowitego zaćmienia Księżyca – możliwa jest wtedy obserwacja zakryć gwiazd o jasności nawet 11-12 mag !

 

 

Objaśnienie kolejnych kolumn:

DATE – dzień tygodnia, miesiąc

USNO – numer katalogowy gwiazdy wg. katalogów ZC lub XZ

H/P/S  – numer katalogowy gwiazdy wg. katalogów Hipparcos, PPM lub SAO

UT (H M S) – moment centralny zajścia zjawiska podany w czasie UT, godzina, minuta oraz sekunda

MAG – jasność zakrywanej gwiazdy

% SNL – procent oświetlonej tarczy Księżyca, wartości “+” przed pełnią, wartości “-” po pełni

D (KM) – najbliższa odległość do granicy zakrycia od zadanego miejsca, w tym przypadku środka Polski

ALT – wysokość Księżyca nad horyzontem

AZ – azymut Księżyca (90 – kierunek wschodni, 180 – kierunek południowy, 270 – kierunek zachodni)

SUN – wysokość Słońca pod horyzontem, wartości “+” jeśli Słońce znajduje się nad horyzontem

PA – kąt pozycyjny PA (ang. “position angle”) brzegu tarczy Księżyca, przy którym zostanie zakryta gwiazda, liczony od północnego punktu tarczy Księżyca.

CUSP -kąt pozycyjny CA (ang. “cusp angle”) liczony od terminatora, wartości “+” oznaczają zakrycie przy nieoświetlonym brzegu Księżyca
D – moment centralny zakrycia zachodzi przy nieoświetlonej (dark) części tarczy Księżyca – najlepsza konfiguracja, najłatwiejsze do obserwacji
B – moment centralny zakrycia zachodzi przy oświetlonej (bright) części tarczy Księżyca – te zjawiska są trudne
T – moment centralny zakrycia zachodzi bardzo blisko terminatora Księżyca – te zjawiska są trudne

UWAGA – jeśli na końcu linii granicy zjawiska ma mapie pojawia się litera:
 – A (Altitude) – oznacza to, że widoczność zjawiska jest limitowane w tym miejscu przez wysokość Księżyca nad horyzontem
 – S (Sun) – oznacza to, że widoczność zjawiska jest limitowana w tym miejscu przez wysokość Słońca pod horyzontem.


Istnieje możliwość wyświetlenia powyższych efemeryd w programie Guide 9.1.
Autor pluginu – Grzegorz Czepiczek, PTMA Częstochowa

INSTRUKCJA:

1. Pobrać katalog SOPiZbr2020 i rozpakować 2 pliki w głównym folderze programu, np C:\Guide 9
  * SOPiZbr2020.etb – zawiera dane do zakryć brzegowych
  * SOPiZbr2020.tdf – zawiera katalog gwiazd które zostaną zakryte przez Księżyc
2. Kliknąć zakładkę Tables -> Miscellaneus tables… wybrać “Brzegowe zakrycia gwiazd w 2020r”  i nacisnąć OK.
3. Odpowiednio pojawia się lista zakryć brzegowych  – generowana na podstawie powyższych efemeryd
4. Klikając na datę (kolor czerwony), program Guide pokaże graficznie zjawisko w konkretnym dniu i w konkretnej godzinie.